Zwyczaje świąteczne w różnych częściach Polski

Zbliżające się święta Bożego Narodzenia to czas wypełniony zwyczajami i tradycjami, które dla wielu ludzi wciąż stanowią istotny element celebrowania tego magicznego czasu. W każdym rejonie naszego kraju występują wspólne elementy tradycji jak np. dzielenie się opłatkiem, rozpoczynanie kolacji wigilijnej wraz z pojawieniem się pierwszej gwiazdki, wolne miejsce dla przybysza, udekorowana choinka, rozwieszanie świątecznych stroików. Ale oprócz wymienionych, wszystkim znanych elementów są jeszcze inne, wciąż kultywowane zwyczaje. Gdzieś pośród świątecznych bombek i karpia jest jeszcze kutia, rzucanie bobem i niebezpieczeństwo otrzymania zgniłej "pyry". Zaciekawiony? Zapraszamy na krótki przegląd zwyczajów świątecznych w wybranych przez nas regionach Polski.

Siemieniotka, kutia i szczekanie psa

Z której strony szczeka pies w Wigilię? Żeby to sprawdzić, na zewnątrz musi wyjść panna. Koniecznie o północy. Nasłuchując szczekania będzie wiedzieć z której strony nadejdzie przyszły narzeczony! To jedna z tradycji świątecznych Górnego Śląska. Zupa z nasion konopi czyli wspomniana już Siemieniotka to obok potraw z ziemniaków coś czego nie może zabraknąć na świątecznym stole.

Kutia to z kolei potrawa którą raczą się mieszkańcy Dolnego Śląska, połączenie ugotowanej pszenicy z dodatkiem orzechów, maku, suszonych owoców i miodu. Obok tego na stole koniecznie pierogii z kaszą gryczaną. Ta sama kasza zmieszana z suszonymi śliwkami daje nam tzw. świszcz. Pamiętaj również o tym by w wieczór wigilijny niczego nikomu nie pożyczać! Pomyślność twojego domu może uciec wraz z pożyczoną rzeczą. Zresztą kto by myślał o pożyczaniu wśród tylu zup i pierników ( z któych też można zrobić zupę zwaną - moczką, którą podaje się schłodzoną, jako deser)

Najpierw najstarsi a potem młodsi

Niektóre zwyczaje świąteczne na Podlasiu słyną z tego że bardzo różnią się od tradycji pozostałych części Polski. Przede wszystkim rodzina przy stole musi rozsiąść się w kolejności od najstarszego do najmłodszego. Pamiętaj że w tej kolejności domownicy będą umierać. Ale najpierw każdy z nich musi spróbować każdej potrawy. Jeśli już o potrawach piszemy to warto przypomnieć że muszą składać się ze wszystkich płodów ziemi! Urodzaj w nadchodzącym roku szczególnie od tego zależy. Jeżeli pominiemy jakąś roślinę, możemy jej nie ujrzeć podczas przyszłych zbiorów. Kartki z dowcipami pod obrusem które obwieszczają przyszłośc to ciekawa alternatywa dla sianka, które pojawia się również. Resztki wieczerzy ustaw pod kominkiem. W nocy mogą nawiedzić twój dom świąteczne skrzaty albo zmarli przodkowie którzy będą chcieli się poczęstować.

Rzucanie bobem i życzenia

Kto pamięta jak na Podhalu kawalerowie odwiedzali podczas wigilli domy swoich wybranek? Wchodząc do środka rzucali bobem i składali serdeczne życzenia. Niestety zwyczaj ten powoli już odchodzi w niepamięć. Za to jeśli lubisz śpiewać kolędy to tutaj będziesz mógł śpiewać je do rana! Oczywiście dopiero po kolacji. Zwyczaj ten obowiązuje na Podhalu od XIX wieku. Trzeba być uważnym również na liczbę łyżek, musi zgadzać się z liczbą biesiadników. Pamiętaj by przypadkiem na podłogę nie spadła twoja własna łyżka. Niestety wróży to śmierć w rodzinie. Tak więc łyżek nie opuszczamy i pamiętamy że z kolei nadwyżka sztućców zwiastuje że w rodzinie pojawi się nowo urodzony potomek.

Gwiazdor z rózgą i zgniłą "pyrą"

Wielkopolska smakuje makiełkami, makaronem z masą makową. Mak był i jest tutaj szczególnie ważny bo przynosi szczęście! Według wierzeń ludowych panny tarły mak żeby jak najprędzej wyjść za mąż. Niegrzeczne dzieci zamiast pięknych prezentów mogą dostać rózgę albo zgniłą "pyrę". W Wielkopolsce przynosi je Gwiazdor. Mikołaj ma wolne.

Jabłka na choince i opłatek dla zwierząt

Jabłko to owoc który rósł na biblijnym drzewie, w związku z tym nie może go zabraknąć na choince. Na Lubelszczyźnie jabłko to również symbol zdrowia. Nieparzysta liczba potraw to kolejna ciekawa i ważna tradycja. Inaczej możesz sprowadzić nieszczęście na swój dom. Oprócz tradycyjnych wigilijnych dań musi zawsze znaleźć się jakaś potrawa postna z kapusty. Pamiętaj by z każdej potrawy wybrać po łyżce i odłożyć na osobne naczynie. A potem zanieś to z opłatkiem dla zwierząt i sprawdź czy tej nocy przemówią ludzkim głosem!

Podsumowanie

Wymienione przykłady to zaledwie kilka wybranych zwyczajów z mnogiej i bogatej tradycji świętowania Bożego Narodzenia. Jak widać, każdy wymieniony region szczyci się swoimi akcentami. Mówi się że co kraj to obyczaj, my Polacy możemy śmiało stwierdzić, że to wszystko da się zmieścić w obrębie naszych granic. Niestety część z tych tradycji powoli już zanika. Dlatego warto postarać się by młodsze pokolenie znało te tradycje i chciało je kultywować. To bardzo ważne gdyż stanowi część naszej tożsamości. Nigdy nie wiadomo z której strony zaszczeka pies i ile łyżek będzie przy stole.